اختلالات شخصیتی به مجموعه‌ای از ویژگی‌های شخصیتی اطلاق می‌شود که موجب اختلال در تفکر، احساسات و رفتار فرد شده و عملکرد اجتماعی و شغلی او را مختل می‌کند. این اختلالات معمولاً در دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می‌شوند و در صورت عدم درمان، می‌توانند به مشکلات جدی در روابط فردی و شغلی تبدیل شوند. در این مقاله، به بررسی مداخلات روانشناختی در درمان اختلالات شخصیتی خواهیم پرداخت.
1. معرفی اختلالات شخصیتی
اختلالات شخصیتی به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند: اختلالات شخصیت Cluster A (شخصیت‌های عجیب و غریب)، Cluster B (شخصیت‌های دراماتیک، هیجانی و غیرقابل پیش‌بینی) و Cluster C (شخصیت‌های مضطرب و دچار ترس). هر یک از این اختلالات ویژگی‌های خاص خود را دارند و برای درمان آن‌ها نیاز به مداخلات تخصصی است.
2. درمان‌های روانشناختی برای اختلالات شخصیتی
مداخلات روانشناختی در درمان اختلالات شخصیتی معمولاً بر اساس نوع اختلال و ویژگی‌های فردی بیمار متفاوت است. به‌طور کلی، درمان‌های شناختی-رفتاری (CBT)، درمان‌های روان‌تحلیلی و درمان‌های مبتنی بر مهارت‌های اجتماعی از رایج‌ترین روش‌ها در این زمینه به شمار می‌روند.
الف. درمان‌های شناختی-رفتاری (CBT)
درمان شناختی-رفتاری یکی از موثرترین روش‌ها در درمان اختلالات شخصیتی است. در این درمان، بیمار به شناسایی و تغییر افکار و رفتارهای منفی خود پرداخته و مهارت‌هایی برای برخورد با موقعیت‌های اجتماعی پیچیده می‌آموزد.
ب. درمان‌های روان‌تحلیلی
این نوع درمان بیشتر بر کشف ریشه‌های ناخودآگاه مشکلات بیمار و بررسی الگوهای دیرینه رفتار فرد تمرکز دارد. درمان‌های روان‌تحلیلی می‌توانند به بیمار کمک کنند تا خودآگاهی بیشتری پیدا کرده و درک بهتری از انگیزه‌ها و احساسات خود پیدا کند.
ج. درمان‌های مبتنی بر مهارت‌های اجتماعی
افرادی که به اختلالات شخصیتی مبتلا هستند، معمولاً در برقراری روابط اجتماعی دچار مشکل می‌شوند. بنابراین، آموزش مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی یکی از اجزای کلیدی درمان به شمار می‌آید. این مهارت‌ها می‌توانند شامل حل تعارض، ابراز احساسات و مدیریت استرس باشند.
3. مداخلات درمانی برای انواع اختلالات شخصیتی
الف. اختلالات شخصیتی نوع A (عجیب و غریب)
این اختلالات شامل اختلالات شخصیتی پارانویید، اسکیزویید و اسکیزوتایپی هستند. درمان این اختلالات معمولاً به‌طور فردی و با استفاده از روش‌های درمان شناختی-رفتاری و درمان‌های روان‌تحلیلی انجام می‌شود.
ب. اختلالات شخصیتی نوع B (دراماتیک و هیجانی)
در اختلالات شخصیتی نوع B که شامل اختلالات شخصیت مرزی، هیستریک و ضداجتماعی هستند، درمان‌های مبتنی بر مهارت‌های اجتماعی و حمایت‌های روانی بسیار مهم است. برای این دسته از اختلالات، درمان‌های ترکیبی مانند درمان دیالکتیک-رفتاری (DBT) می‌تواند بسیار مفید باشد.
ج. اختلالات شخصیتی نوع C (مضطرب و ترس‌ناک)
در این اختلالات، درمان‌های شناختی-رفتاری و تکنیک‌های کاهش استرس می‌توانند به‌طور موثری به فرد کمک کنند.
4. نتیجه‌گیری
مداخلات روانشناختی در درمان اختلالات شخصیتی نیازمند رویکردهای تخصصی و درمان‌های شخصی‌سازی شده هستند. با استفاده از درمان‌های شناختی-رفتاری، روان‌تحلیلی و مهارت‌های اجتماعی، می‌توان به افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی کمک کرد تا زندگی بهتری داشته باشند و روابط اجتماعی سالم‌تری برقرار کنند